غرب شبکههای ماهواره را با هدف تهاجم فرهنگی راهاندازی کرد.و توانسته جامعه های بسیاری را درگیر بحران کند. پیامدهای منفی ماهواره 1. آلوین تافلر، جابهجایی در قدرت، ترجمه شهین دخت خوارزمی، ج2، ص653. 2. ماه نامه نقد سیما، ش 14، تابستان 1377، ص 63. 3. ماه نامه سروش، ش 632.
ابتدا چنین به نظر میرسید که پیشرفت شبکههای ماهوارهای، پدیدهای مطلوب است و برای تحقق دهکده جهانی، ضرورت دارد. اکنون همگان پس از تجربهاندوزی،دریافتهاند برخی پیامدهای منفی این پدیده، به فرهنگ آسیب میرساند.
آلوین تافلر، نویسنده و منتقد اجتماعی مینویسد:« تکنولوژی ماهواره و در یگر رسانههای جدید، فرهنگهای ملی را از هم میپاشاند و این ارتباط متقاطع، به هر حال تهدیدی است برای هویت ملی که حکومتها برای مقاصد شخصی خود، سعی در حفظ و انتشار آن دارند.»
متأسفانه دستیابی به شبکههای ماهوارهای در کشور ما به سادگی امکانپذیراست. طبق آمار، در سال1377، حدود 35 درصد نوجوانان و جوانان به ماهواره دسترسی داشتهاند و روزانه بین دو تا سه ساعت برنامههای شبکههای ماهوارهای را تماشا میکردهاند.بیشک در حال حاضر این آمار چندین برابر شده است.
یک آسیبشناس اجتماعی درباره آثار ماهواره بر روی جوانان چنین میگوید:« با وجود این که برنامههای ماهوارهای محتوای علمی و آموزنده نیز دارند، امروزه بیش تر جوانان ماهواره را برای استفاده از برنامه علمیاش انتخاب نمیکنند وبیش تر تمایل به دیدن برنامههایی دارند که آن ها را در برنامههای داخل کشور نمی یابند و در واقع به خاطر برنامههای مبتذل و مستهجن از ماهواره استفاده میکنند که زمینه انحراف و سقوط اخلاقی در این برنامهها بسیار زیاد است.»
پیامدهای منفی ماهواره را میتوان در موارد زیر خلاصه نمود:
1- تماشای صحنههای مبتذل و مستهجن ، ذهن و اندیشه جوان را تسخیر میکند. جوانی که را به دیدن اینگونه تصویرها عادت کرده، به کار و فعالیت سازنده اجتماعی و اقتصادی بیرغبت است .
2- تماشای ماهواره، نشانه علاقه کم به مطالعه است و به احتمال زیاد، جوان را تنبل و از نظر روانی، منفعل بار میآورد و فعالیت ذهنی را کند و روح او را مسخ میکند، ماهواره، مبلّغ پرخاشگری و ستیزهجویی است.
3- تماشای تصویرها و فیلمهای مبتذل، کمکم جوان را معتاد میکند؛ به گونهای که اگر روزی سراغ ماهواره نرود، احساس کمبود دارد و زود بیحوصله می شود.
4- دیدن برنامههای ماهواره موجب بلوغ زودرس می شود. اگر نوجوان یا جوانی صحنههای مبتذل ببیند و شرایط ازدواج را نداشته باشد،میکوشد عطش خود را از راههای دیگر فرو نشاند.در این صورت برای وی مشکلات اخلاقی گوناگونی به وجود میآید.
5- ماهواره می تواند افکار جوان را درباره مسائل سیاسی و اقتصادی تغییر دهد.
6- ماهواره واقعیتها را آنطور که باید و شاید به تصویر نمیکشد.شبکههای استعماری مسائل را به گونهای دیگر نشان می دهند و به افراد مجالاندیشیدن نمیدهند.
7- همانگونه که اعتیاد به مواد مخّدر، ویران گر بنیادهای اخلاقی و خانوادگی و اجتماعی است، اعتیاد به برنامههای مخرب ماهوارهای نیز ارزشهای اخلاقی و خانوادگی و اجتماعی را به شدت تهدید میکند.
راهکارهای پیشنهادی
1– وظیفه اصلی مسئولان فرهنگی، ایمنسازی افراد به ویژه نوجوانان و جوانان در برابر هجوم بیگانگان و افزایش قدرت مقاومت آنان است. ایمن سازی نیز با برنامهریزیهای اساسی برای گسترش شناخت معارف الهی و باورهای اعتقادی و مذهبی در جامعه میسر است که میتواند با گذشت زمان، افراد جامعه را به خودآگاهی و خودباوری برساند. به عبارت دیگر باید جوانان عزیز را به گونهای تربیت کرد که آگاهانه و با اختیار کامل از گناه دوری کنند تا بتواند از ماهواره به عنوان برنامه تکمیلی بهره مند شوند.
2 – بیشک محدودآفرینی در استفاده از برنامههای ماهواره بدون جایگزین کردن برنامههای سازنده و مورد علاقه جوانان در رسانه های ملی به نتیجه نخواهد رسید. بنابراین گسترش شبکههای رادیویی و تلویزیونی و توسعه برنامههای گوناگون،باید جزو برنامههای اساسی دولتمردان، به ویژه مسئولان صداوسیما قرار گیرد.
3- تبیین صحیح پیامدهای منفی ماهواه برای جوانان و والدین آنها با بهرهمندی از مطبوعات، رسانهها و انجمن اولیا و مربیان مدرسهها.
شپینوشت ها